column Roelof Staal | Energieadviseur, Gemeente Emmen | 06-2025

In een eerdere column haalde ik Sam Cooke aan: “A change is gonna come.” De recente politieke ontwikkelingen bevestigen dat maar weer eens.

Na de val van het eerste kabinet-Schoof krijg ik regelmatig de vraag of dit zou kunnen betekenen dat het afschaffen van de salderingsregeling wordt teruggedraaid. Kort gezegd: nee, de kans dat dat gebeurt is praktisch 0.

In 2004 werd de salderingsregeling opgenomen in de Elektriciteitswet 1998. Daarmee werd de praktijk van terugdraaiende meters wettelijk verankerd. De afgelopen twintig jaar was deze regeling een belangrijke stimulans voor de businesscase van zonnepanelen op kleinverbruikersaansluitingen (t/m 3 x 80 A). Dat is zichtbaar in het straatbeeld: Nederland heeft inmiddels een van de hoogste PV-dichtheden ter wereld.

De roep om afschaffing klonk al in 2017. De achterliggende redenen:

– Netbelasting en netcongestie: de explosieve groei van PV-installaties leidde tot forse belasting van het elektriciteitsnet.

– Onevenwichtige prikkel: huishoudens zonder zonnepanelen betaalden indirect mee aan de voordelen voor zonnepaneelbezitters.

– Verouderd stimuleringsinstrument: de prijs van PV-systemen is inmiddels minder dan een derde van die in 2004. Stimulering is dus niet meer nodig om zonnepanelen rendabel te maken.

– Belemmering van innovatie: door de salderingsregeling loonde energieopslag en slim energiemanagement niet, wat innovatie juist afremde.

– Budgettaire druk: de regeling kost de overheid inmiddels zeker een half miljard euro per jaar, en die kosten blijven oplopen.

De Tweede Kamer stemde al op 7 februari 2023 in met een geleidelijke afbouw van de regeling. Maar na een fel debat verwierp de Eerste Kamer dit voorstel op 13 februari 2024 — een historisch moment. De markt raakte hierdoor in verwarring, met faillissementen en uitgestelde investeringen tot gevolg.

Na de verkiezingen van 2024 kwam het onderwerp opnieuw op de politieke agenda. Met een ander wetsvoorstel werd alsnog besloten tot volledige afschaffing van de regeling. Zowel de Tweede als de Eerste Kamer stemde in, en op 17 december 2024 werd de wet officieel aangenomen. Per 1 januari 2027 verdwijnt de salderingsregeling definitief uit de wet.

Als overgangsmaatregel is vastgelegd dat teruggeleverde stroom vanaf 2027 vergoed moet worden tegen minimaal 50% van het kale leveringstarief (dus exclusief belastingen en netkosten). Deze verplichting geldt tot 2030. Daarna moeten energieleveranciers een ‘redelijke vergoeding’ bieden, onder toezicht van de ACM. Wat redelijk is, blijft uiteraard een kwestie van interpretatie — zeker in een markt met structurele overschotten aan zonnestroom.

Kan een volgend kabinet salderen weer terugbrengen? In theorie: ja. In praktijk: hoogst onwaarschijnlijk. Herinvoering zou een nieuwe wetswijziging vereisen, met een lang wetgevingsproces en zonder politiek draagvlak op dit moment.

U mag dit verhaal dus gerust beschouwen als een lijkrede voor de salderingsregeling.

Hoe nu verder?

Het devies voor ondernemers: maximaliseer zelfverbruik. Zorg dat u opgewekte stroom zoveel mogelijk zelf benut. Dat begint met meten: breng uw energieprofiel scherp in beeld, kijk naar toekomstige ontwikkelingen in uw verbruik, en baseer daarop keuzes voor energiemanagementsystemen en — eventueel — energieopslag.

De markt wordt momenteel overspoeld door aanbieders van batterijsystemen met terugverdienmodellen gebaseerd op EPEX- of onbalansmarktprijzen. Wees kritisch: technisch klopt het verhaal vaak niet, en de voorgespiegelde rendementen zijn doorgaans veel te rooskleurig. Zelfs als het nu klopt, is het maar de vraag wat er gebeurt als iedereen met hetzelfde algoritme op dezelfde markt actief wordt. Want als iedereen hetzelfde doet, verdwijnen de prijspieken — en daarmee het verdienmodel.

Kortom: kijk eerst goed wat er technisch, strategisch én economisch nodig is in uw situatie. Formuleer pas daarna oplossingen.

Wilt u niet alleen mee in de energietransitie, maar ook grip houden op kosten en keuzes? Dan help ik u daar graag bij – met een nuchter advies, afgestemd op uw situatie.

Met vriendelijke groet,

Roelof Staal
Energieadviseur, Gemeente Emmen (via Ondernemend Emmen)
r.staal@emmen.nl +31 6 52 39 21 89